Nghiên cứu so sánh pháp luật thông qua nghiên cứu về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự
Pháp luật là một hệ thống các quy tắc xã hội được thiết lập và thực thi bởi các cơ quan nhà nước nhằm điều tiết các mối quan hệ giữa các cá nhân, tổ chức và xã hội. Pháp luật có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm trật tự, công lý, an ninh, phát triển và nhân quyền. Tuy nhiên, pháp luật không phải là một khái niệm đơn nhất và cố định, mà là một sản phẩm của lịch sử, văn hóa, chính trị và kinh tế của mỗi quốc gia và khu vực. Do đó, pháp luật có thể khác nhau về nguồn gốc, tính chất, nội dung và hiệu lực giữa các hệ thống pháp luật khác nhau.
Một trong những cách tiếp cận để nghiên cứu so sánh pháp luật là thông qua nghiên cứu về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Đương sự là người tham gia vào một tranh chấp pháp lý hoặc một quá trình tố tụng trước tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền. Đương sự có thể là cá nhân, tổ chức hoặc nhà nước. Quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là những quyền và lợi ích được công nhận và bảo vệ bởi pháp luật trong một tranh chấp hoặc quá trình tố tụng cụ thể. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là mục tiêu cơ bản của pháp luật và là tiêu chí để đánh giá hiệu quả và công bằng của hệ thống pháp luật.
Nghiên cứu so sánh pháp luật thông qua nghiên cứu về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có thể giúp ta hiểu được những điểm tương đồng và khác biệt giữa các hệ thống pháp luật, cũng như những ưu điểm và nhược điểm của từng hệ thống. Nghiên cứu này cũng có thể giúp ta tìm ra những giải pháp để cải thiện và hoàn thiện pháp luật, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế, văn hóa và chính trị hiện nay.
Trong bài luận này, tôi sẽ nghiên cứu so sánh pháp luật thông qua nghiên cứu về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự ở hai hệ thống pháp luật khác nhau: pháp luật dân sự (civil law) và pháp luật thống nhất (common law). Pháp luật dân sự là hệ thống pháp luật được áp dụng ở hầu hết các nước châu Âu, châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Pháp luật dân sự dựa trên một bộ luật viết rõ ràng và có tính hệ thống, trong đó các quy định pháp luật được đưa ra bởi các cơ quan lập pháp và được giải thích bởi các cơ quan tư pháp. Pháp luật thống nhất là hệ thống pháp luật được áp dụng ở Anh, Mỹ, Canada, Úc và một số nước thuộc khối thịnh vượng chung (Commonwealth). Pháp luật thống nhất dựa trên nguyên tắc tiền lệ (precedent), trong đó các quyết định của các tòa án cao cấp có giá trị ràng buộc đối với các tòa án thấp hơn trong các trường hợp tương tự.
Để nghiên cứu so sánh pháp luật thông qua nghiên cứu về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự ở hai hệ thống pháp luật này, tôi sẽ chia bài luận thành ba phần chính. Phần đầu tiên là giới thiệu chung về khái niệm và vai trò của pháp luật, đương sự, quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, cũng như mục tiêu và phương pháp của nghiên cứu so sánh pháp luật. Phần thứ hai là phân tích và so sánh các nguyên tắc, quy trình và biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự ở hai hệ thống pháp luật dân sự và thống nhất. Phần thứ ba là kết luận và đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả và công bằng của việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.